تأثیر خاک‌ورزی و مدیریت بقایای گندم بر بهره‌وری مصرف آب، خصوصیات فیزیکی خاک، کمیت و کیفیت چغندرقند

به ­منظور بررسی مدیریت بقایای گندم بر خصوصیات کمی و کیفی چغندرقند، آزمایشی به صورت اسپلیت بلوک در سه تکرار به ­مدت دو سال زراعی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی میاندوآب تحت شرایط مزرعه­ای اجرا شد.  تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی شامل سوزاندن بقایا (روش مرسوم)، خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن بقایا در کرت­های اصلی و عملیات  خاک­ورزی شامل شخم با گاوآهن برگردان­دار به عمق بیست تا بیست و پنج سانتی­متر در پاییز، بهار، و پاییز و بهار (هر دو) در کرت­های فرعی مرتب شدند.  طی دو فصل زراعی، صفات عملکرد ریشه، درصد قند، ناخالصی­های شربت، عمق نفوذ ریشه، کربن آلی، سفتی خاک، و وزن مخصوص ظاهری خاک اندازه­گیری شد.  نتایج تجزیه واریانس مرکب داده­ها نشان داد که در عملکرد ریشه، عملکرد قند سفید، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی، حداقل اختلاف آماری معنی­داری برای یکی از سطوح تیمارهای مدیریت بقایای گیاهی و عملیات خاک­ورزی وجود دارد.  تیمار دیسک با گاوآهن برگردان­دار بیست تا بیست و پنج سانتی­‌متر در پاییز بیشترین عملکرد (48 تن در هکتار) و تیمار دیسک با گاوآهن برگردان­دار در بهار کمترین مقدار عملکرد (67/39 تن در هکتار) را به دست داده است.  عملکرد ریشه، عمق نفوذ ریشه و کربن آلی خاک تحت مدیریت بقایای گیاهی قرار گرفته و تیمار خرد کردن بقایا با دیسک و خرد نکردن نسبت به سوزاندن بقایا برتر بودند.  عمق نفوذ ریشه در تیمارهای خرد کردن و خرد نکردن بقایا با دیسک و به ترتیب 4/85 و 76/82 سانتی­متر اندازه­گیری شد که تیمارهایی برتر هستند.  در بین تیمارهای خاک­ورزی، شخم پاییزه با عمق نفوذ ریشه 14/84 سانتی­متر برتر بود.  افزایش مادة آلی خاک و عمق نفوذ ریشه در تیمارهای مدیریتی خرد کردن بقایا و خرد نکردن آنها باعث افزایش عملکرد ریشه چغندرقند در بقایای گندم شد.  مصرف آب در شخم پاییز کاهش یافته و بهره­وری مصرف آب به حداکثر رسید.  بهره­وری مصرف آب بر اساس عملکرد ریشه در تیمارهای شخم در پاییز، بهار، و پاییز و بهار به ترتیب برابر 32/4، 47/3، و 66/3 کیلوگرم  به ازای یک مترمکعب آب آبیاری محاسبه شد.